తేటగీతి - హైకూలు - ఒక పరిశీలన

తేటగీతి - హైకూలు - ఒక పరిశీలన

ఆ మధ్య శంకరాభరణం లో శ్రీ జీ పీ యెస్ గారు ఎందుకో హైకూ ల ప్రస్తావన తెచ్చారు ; అబ్బా తెలుగు ఛందస్సు లో లేనివి ఏమైనా ఉంటాయా అనుకున్నా.

సరే ఈ హైకూలేమిటో అని గూగులిస్తే మొత్తం మీద తేలిందేమి టంటే అదీ ఓ మోస్తరు చందమే :)

మరీ చాలా సరళమైనది తేట గీతి లో ఒక వాక్యాన్ని విడ గొట్టితే మూడు పాదాలు గా హైకూ రెడీ అని పించింది.

(కొంత భావగర్భితం గా ఉండాలి - 'ఎంత ఎక్కువ కన్ఫ్యూషన్ ఉండి, ఎంత ఎక్కువ పరేషాన్ చేస్తే అంత మంచి హైకూ :) జేకే :)-

చదివిన ప్రతి వారి కీ వేరే వేరే భావాలు అర్థం అయితే మరీ మంచిది (జిలేబి మాటల్లా అన్న మాట :)

సరే
ఇప్పుడు తేట గీతి ఏమిటి ? హైకూ ఏమిటి అన్నది చూద్దాం

తేటగీతి  - ఒక సూర్య రెండు ఇంద్ర రెండు సూర్య గణాలు (మూడు , నాలుగు,నాలుగు,మూడు మూడు మాత్రలు సరళం గా అర్థం చేసు కోవటానికి.  -

3+4+4+3+3 = 17

తేటగీతి

పద్య లక్షణములు:

1. 4 పాదములు ఉండును.
2. ప్రాస నియమం లేదు
3. ప్రతి పాదమునందు 4 వ గణము యొక్క మొదటి అక్షరము యతి స్థానము
4. ప్రతి పాదమునందు ఒక సూర్య , రెండు ఇంద్ర , రెండు సూర్య గణములుండును.

హైకూ ? - వికి పీడియా ప్రకారం ->  గమనిస్తే పది హేడు అక్షరాలు (వారి ప్రకారం)

3+4+4+3+3 = 17 = 5+7+5 = 17

The best-known Japanese haiku^[15] is Bashō's "old pond":

古池や蛙飛び込む水の音

ふるいけやかわずとびこむみずのおと (transliterated into 17 hiragana)

furu ike ya kawazu tobikomu mizu no oto (transliterated into rōmaji)

This separates into on as:

fu-ru-i-ke ya (5)

ka-wa-zu to-bi-ko-mu (7)

mi-zu-no-o-to (5)

Translated:^[16]

old pond

frog leaps in

water's sound

ఇప్పుడు ఒక తేట గీతి రాసి దాన్ని విడగొడితే హైకూ ఎట్లా వస్తుందో చూద్దాం : )

 (జిలేబి కి అన్నీ విడ గొడితే గాని అర్థం కాదు మరి :)

తేటగీతి

రోడ్డును డివైడు చేస్తోంది రొష్టు గీర
బొడ్డు అందాన్ని తిరగేసె బోడి గుండు
మెట్ల పైనించి బొమ్మలమ్మి తిరిగింది
గిట్ల రాయి హైకూలను జిగి జిలేబి‌

హైకూలు :)



రోడ్డును
డివైడు
చేస్తోంది
రొష్టు గీర

**
బొడ్డు
అందాన్ని
తిరగేసె
బోడి గుండు

**
మెట్ల
పైనించి
బొమ్మలమ్మి
తిరిగింది

*"
గిట్ల
రాయి
హైకూలను
జిగి జిలేబి‌
**

చీర్స్
జిలేబి
నారదాయ నమః !

 

కంద గర్భిత శార్దూల విక్రీడితము - ఒక పరిశీలన

కంద గర్భిత శార్దూల విక్రీడితము - ఒక పరిశీలన

ఈ మధ్య చిత్రకవితా ప్రపంచం వారి బ్లాగులో చదివిన కంద గర్భిత శార్దూల విక్రీడితమ్ (శార్దూల పద్యం లో కంద పద్యం యిమిడి ఉండటం) ఉదాహరణ చదివాక కొంత జోష్ కలిగింది; ఎట్లాగూ శార్దూలం కందం సమాంతరంగా ఔత్సాహికంగా సాధన (అనుకుంటా :)) చేస్తున్నాం కాబట్టి రెండింటిని కలిపి గట్టి కావేటి రంగా అందా మనుకుని మొదలెడితే కొన్ని జిలేబులు తయారైనాయి. వాటినన్నిటి ని  ఒక్క చోట పెడదామనే చిరు ప్రయత్నం.


శార్దూలం లో కందం ఇమడాలంటే -

మొదటి, మూడవ  పద్య పాదం లోని మొదటి అక్షరం నించి మొదటి మూడవ పాదం కందం వస్తుంది.
రెండు, నాలుగు పద్య పాదం లోని రెండవ అక్షరం నించి రెండు మూడు పాదం కందం వస్తుంది  (గుడ్డి గుర్తు :))

ఉదాహరణ

ఏలన్ బో రుచిరమ్ములౌ పురమునన్నేలన్ భళారే యనన్
గీ లాలమ్ములజూడనేల ! లవ యగ్గింపుల్లటన్ గానకన్
నేలన్ కాలటు జారనౌర పడతుల్ నేజెల్ల! నవ్వుల్ గనన్
బో,లాలిత్యముగా లివన్ బలములున్ బోయెన్ రొ దుర్యోధనా!

---

ఏలన్ బో రుచిరమ్ముల
లాలమ్ములజూడనేల ! లవ యగ్గింపుల్ !
నేలన్ కాలటు జారన
లాలిత్యముగా లివన్ బలములున్ బోయెన్

చీర్స్
జిలేబి


 

మనసా మాలిని మాట లాడ రమణీ మత్తేభ పద్యమ్మగున్ !

మనసా మాలిని మాట లాడ రమణీ  మత్తేభ పద్యమ్మగున్ !

చినుకుల్ నాలుగు లెక్క లార్చికురియన్ చివ్వంచు విద్యుత్తు బో
వనటన్ మామిడి కాయ లెల్ల పడెనౌ వారమ్ములో మూడు‌ నా
ళ్ళనగన్! మానవు డేమి జేయ గలడౌ లావుల్ విభూతుల్ హరీ
వనముల్ బోయెను గాలి వాటు నటనౌ వార్ధక్య కాలమ్మునన్


శుభోదయం
జిలేబి

మమతల బడి

మమతల బడి

 

ఫోటో కర్టసి -> మమతలబడి వారిది

 

 

సీ. ఇంటిని కట్టిజూచితి జిలేబి మనసు
యుల్లాసము గొనుచు యురికెనమ్మ !
పనులెన్ని యున్నను పరదేవత చమకు
ల కుదిరె చకచక లక్షణముగ
శకునము జూచితి సక్యము గానైన
వరకు, తా పైనెల్ల వరము లిచ్చె
మాయమ్మ దుర్గమ్మ మంచిగాను వినవే
మనసార సాగిన మధుర కథను !

 

 

తే. ధామ మది మమతలబడి తమ్మికంటి
సుమతి యిల్లాలి చలువగా శుభము బడసె
గోద మాయమ్మ కరుణమ్మ గోము గాను
జూసె, చల్లగాను నిలిపె జూడ మమ్ము !

 

శుభోదయం
జిలేబి

దేర్ దేర్ షీ గోస్ ! జిలేబి దైనేమ్ లేడీ :)

 

 

దేర్ దేర్ షీ గోస్ ! జిలేబి దైనేమ్ లేడీ :)

హి దటీజ్ ది లేడి ! యూనో!
హి దేర్ షి గోస్!యట్ట లేడి! హీ దట్జ్ హర్ ! ఐ

సీ ! దేర్ ద డెవిల్ గోస్ ఓహ్ !
దేర్ దేర్ షీ గోస్ ! జిలేబి దైనేమ్ లేడీ :)

 

కందోదయం :)

జిలేబి     

 

ప్రాస యతులు మన కేల
న్నా! సరసపు పలుకుల మజ, నలుగురి తోనన్
కూసింత చతికిలబడుచు
యాసల సయ్యాటలన పయనమును జేయన్ !

శ్రీ రామ నవమి శుభాకాంక్షలు !

వీక్షకులకందరికీ

 

శ్రీ రామ నవమి శుభాకాంక్షలు !

 

జై శ్రీ రామ్ !

 

శుభోదయం

జిలేబి

 

 

 

ఉగాది శుభాకాంక్షలు !

 

 

ఈ బ్లాగు వీక్షకులకు  

అందరికి

 

శ్రీ హేమలంబ నామ ఉగాది శుభాకాంక్షలు !

 

శ్రీ హేవళంబి నామ ఉగాది శుభకామనలు !

 

శ్రీ హేవిళంబి నామ జిలేబి శుభాకాంక్షలు !

 

శుభోదయం

జిలేబి

 

జగణం మొదలు

విలంబము వలదు !

సయాట ల శుభాంగి లతాంగి

జిలేబి విళంబి దిమిదిమి దిందిం !



తెలుగు లో చెప్పండి :) - ఉగాది శుభాకాంక్షలతో !

 

తెలుగు లో చెప్పండి :)

 

ఈ మధ్య హేవిళంబ/హేవిళంబి ఏష్యము లాంటి పదాలు వరస బెట్టి కనిపిస్తున్నాయి !

అబ్బ ! ఏమి ఈ సంస్కృత యాంధ్ర భాష 'గోళ' అను కోవాల్సి వచ్చేసే :)

మచ్చుకకి కొన్ని :)

ఈ సంవత్సరం పాడ్యమి ఏష్యమైంది ! (పాడ్యమి ఏష్యము )

పూర్వ సిద్ధాంతం ప్రకారం గణిస్తే పాడ్యమి 29 న వస్తుంది,

29 న కూడా సూర్యోదయానికి పాడ్యమి లేదు ఏష్యమయింది.

28 న మాత్రం పాడ్యమి ఉదయం 8-27 నుండి తె.5-45 వరకు ఉన్నది (తె. 5-45 అంటే ఏమిటి ?)

 సూర్యాదిసిధ్ధాంతాలకు వచ్చిన కరణగణితగ్రంథాల్లో ఉన్న విధానాలను అనుసరించి పంచాగాలు చేస్తారు వీళ్ళు – కాని ఆ కరణగ్రంథాలే చెప్పినట్లు బీజసంస్కారాలు చేయరు

      సూర్యాది సిద్దాంతాలు
-     కరణగణిత గ్రంథం
-    బీజ సంస్కారం

దృక్సిధ్దాంతం అనేది ఆధునికఖగోళశాస్త్రంతో ఏకీభవించి చేసే విధానం – అది శాస్త్రీయం

దృక్ సిద్దాంతం
ఆధునిక ఖగోళ శాస్త్రం

దృగ్గణిత పంచాగాలకూ వీరుచేసే పంచాంగాలకూ తేడా వచ్చి జనానికి గందరగోళం పంచుతోంది.

దృగ్గణిత పంచాంగం

దృగ్భిన్నపంచాంగ గణితాన్ని నిషేధించాలండి

దృగ్భిన్నపంచాంగం


హేవిళంబి ! హేవిళంబ !

విళంబము -> విలంబము -> ఆలస్యము -> ఆలస్యం గా వచ్చే ఉగాది అనుకుంటా :)


అందరికీ ఉగాది శుభాకాంక్షలతో !

శుభోదయం
జిలేబి


 

గూటిలో చిలుక

 

 

గూటిలో చిలుక

 

ఎగెరిగిరి పడుతోంది

గూటిలో చిలుక

కనుల ముందర

విశాల విశ్వం !

 

ఎంత ఎగిరినా

గూటిని దాటనేంటి ?

 

ఓ ! ఆ కనిపించే

విశాల విశ్వమంతా

ఈ గూడేనా ?

 

గూడు మాయం

చిలుక ఎగిరింది

 

 

ఎక్కడా విశ్వం ?

ఎక్కడా గూడు ?

ఎక్కడా చిలుక ?

కనిపించ దేంటి ?

 

 

శుభోదయం

జిలేబి

సరసిజనాభ సోదరికి సాటి జయంతి, జయంతి యే గదా !

 

సరసిజనాభ సోదరికి సాటి జయంతి, జయంతి యే గదా  

 

 

వెడలగ శంకరుండతని వెంటన దక్షిణభారతమ్మునన్
బడబడ లాడి పద్యములు పారుచు నాడుచు బోవగన్ , భళీ
చెడుగుడు పూరణమ్ములను చెంగని చూడన, వేకువన్ గనన్
పడమటఁబొంచి చూచెనఁట భానుఁడుషోదయకాంతు లీనుచున్ !

శుభోదయం
జిలేబి