వేదం లో అన్నీ ఉన్నాయ ష ! - రంగనాయకమ్మ గారి వేద 'ఘోష' !

వేదం లో అన్నీ ఉన్నాయ ష ! - రంగనాయకమ్మ గారి వేద 'ఘోష' !


వెల్కం టు వేదాస్ !  (లాస్ వెగాస్ స్టైల్ అన్న మాట !)

మా వేదం లో అన్నీ ఉన్నాయ ష :)

రామాయణం రంకు అయ్యింది; భారతం బొంకు అయ్యింది.

వేదం లో ఏముంది

పదండి పదండి ముందుకు చదువు దా మన మందదరమూ వేదం లో ఏమున్నదని !

ముప్పాళ రంగనాయకమ్మ గారి - వేదాలు (త్రీ టైమ్స్ ! , నాలుగు సార్లని ఉండాలి గదా? )

భలే మంచి చౌక బేరము ! ఎనభై రూపాయలు మాత్రమే !

చీర్స్
జిలేబి

 

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 6-ఆఖరి భాగం

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం -6

(ఆఖరు భాగం)

ఇరవై మూడు - ఇరవై ఐదవ అంకం దాక

హస్త బ్రత - ధనంజయునికి కేశవ సిద్ధి ఉపదేశం - మకుటా రామ -అష్ట వ్రత !

అష్ట వ్రత ఇట్లా హస్త బ్రత గా అపభ్రంశం చెందినట్టుంది.

హస్త అంటే ఎనిమిది; వ్రత అంటే నిబద్ధత లేక అనుసరించ వలసిన పధ్ధతి మార్గం.

రామ దేవ (శ్రీరామ ) తన కాలం లో ఆచరించి న మేటి ధర్మం, తద్వారా రాజ్యాన్ని సుభిక్షం గా రామ రాజ్యం గా పాలించిన తీరు వర్ణన.

దానికి మూలం ఈ అష్ట వ్రత. ఈ అష్ట వ్రతాన్ని ఆచరించిన వాడు ఖచ్చితం గా మకుటాన్ని దాల్చిన వాడై తీరుతాడు (మకుటా రామ !) .

అవి ఏమిటి?

స్థూలం గా యిది మంత్ర పుష్పం సారాంశం లా ఉన్నది.

మంత్ర పుష్పానికి అపూర్వ మైన నిర్వచనం లా అనిపిస్తుంది.

అద్భుతః.

ఆంగ్లం  + తెలుగు లో నా కనిపించినంత వరకు క్రింద ఇస్తున్నా.

Kesawasidi - The eight principles known as the Hasthabrata are derived from the basic elements.

1- Sun illuminates the entire universe to bring life to all existence. So is a king who must serve as a  beacon of light for his entire monarchy.

2- Moon illuminates the night providing peaceful and protecting radiance. So is a king who must be able to offer enlightenment when the empire is cast in darkness.

3- Stars serve as adornments in the sky, as points of the compass to determine the seasons and impart a sense of direction. So is a king who must be the center of all ethics, conduct and cultural traditions in his kingdom;

4-Clouds elicit foreboding in all those behold them, yet at the moment they break into rain, they become a source of renewal. So is a king, who must exude a fearful and powerful aura. Yet his governance must lead to prosperity and peace.

5-Earth embodies a robust and pure nature. So is a king, must possess strength of character, not be easily influenced by flattery, and not be swayed by those spreading tales.

6-Ocean is wide, without limits, and fills all spaces as though infinitely. So is a king, whose character needs to be open and generous and not over-sensitive to those critical of him.

7- Fire has the ability to conquer all in its path without discrimination, yet at the same time is vital and necessary force. So is a king, who must have the courage to hand down punishment to those who deserve it, without an eye toward friend or family.

8-Wind has the ability to sweep across an entire locality in even measure.  So is a king, who needs to act consistently throughout his reign.

మంత్ర పుష్ప సారాంశం !

నిప్పు వేడి
గాలి వేగం
సూరీడి తాపం
చంద్రిమ చల్లదనం
తారల చమక్కు
మేఘ గర్జన
ఋతువుల రాగం
అన్నీ నేనే అన్నది జల పుష్పం
ప్రాణస్యప్రాణం అంతర్పుష్పం
అదే మంత్ర పుష్పం !

Arjuna- Then what is the essence of Hasthabrata , Venerable one?

Kesawasidi- Serving as an example. Live by it each day of your life.

మిగిలిన కథ

కేశవ సిద్ధి విజయ ధను ని అర్జుని కి యిచ్చి, దాన్ని కర్ణునిని కి అందజేయ మంటాడు. అర్జునిని నిష్క్రమణ.

కేశవ సిద్ధి శ్రీ కృష్ణ పరమాత్మ గా, ద్వారావతి (ద్వారక?) రాజు గా మారుతాడు.

క్రేస్న సిన  ఎంగ్ గెలుంగ్

మంగ్రుక్మినింగ్ చక్రనిర

కతోన్ కుమితిర్ కంగ్ అనెంగ్ అస్త

తుబు విస్ను సంగ్ బతర అరస గ్లెబుర్ బూమి

 

Kresna sinayeng gelung

Mangrukmining gelung,

Katon kumitir kang aneng asta,

Tuhu Wisnu sang Bathara arsa nglebur bumi

తిరుగు ప్రయాణం లో అర్జునుడు కర్ణుని కలవటం; అతని విజయ ధనువు ని తిరిగి యివ్వటం; ఆ పై దారిలో బంబాంగ్ సింతవాక ని కలవటం; సింత వాక సరసం (అర్జునినికి సింత వాక సెంబద్ర అని తెలియదు కాబట్టి ) మీద పడి రావటం; అర్జునుడు కోపం తో సెంబద్ర తో పోట్లాడటానికి దిగటం; సింతవాక సరసం గా విరసం; ఆ పై శ్రీ కృష్ణుడి రావటం; సింత వాక సెంబద్ర అని తెలియటం; సుఖాంతం !

ఈ మధ్య లో భీముడు అర్జునిని వెతుకుతూ వస్తోంటే దారి మధ్య లో కుంభ కర్ణుడు అతన్ని అడ్డు కొంటాడు; యిద్దరి మధ్యా వాగ్వివాదం; భీముడు కుంభ కర్ణుడి ని ఓడించటం; కుంభ కర్ణుడు తేజో పుంజమై భీముని తొడ లో కి వెళ్ళటం; (తద్వారా కేశవ సిద్ధి చూపించిన స్వర్గా రోహణ ) ; కుంభ కర్ణుని శక్తి కూడా భీముని చేరిందని చెప్పటానికి చెప్పిన కథ లా ఉంది.

ఆఖరు గా పాండవులంతా కలవటం.

శుభం !

======

కొన్ని లింకులు -

ఈ క్రింది లింకు లో కాకవిన్ రామాయణం ఆంగ్ల అనువాదం ఉంది. ఈ రామాయాణం దరిదాపుల్లో 900 AD ఆ ప్రాంతం లో వ్రాయ బడింది (జావా+సంస్కృతం కలబోత) ఆంగ్లానువాదం అద్భుతః !  దీనికి మూలం భట్టి వారి రామచరిత అన్నది ఉండ వచ్చు .

కాకవిన్ రామాయణం లింకులు - Serat Rama-

ఆర్కైవ్ డాట్ ఆర్గ్ ఫ్రీ డౌన్లోడ్

Kakawin Ramayana


వయాంగ్ కులిత్ కి ఒక యూట్యూబ్ లింక్ (చాలా ఉన్నాయి ; ఇది ఒక 'సింతవక :)

 
సమాప్తం

చీర్స్
జిలేబి

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 5

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 5

(పతేట్ సంఘ)

పన్నెండు-పదిహేనవ అంకం

అర్జునిడి ప్రవేశం అడవి లో; అతని తో బాటు బాదరాయణుడు, బాదరాయుని సంతానం ;
అర్జునినికి గల వివిధ పేర్లు వీరి ప్రకారం(మనకు తెలీనివి)  -జనక, కుంబలవలి, పమది, జాహ్నవి, విభత్సు, కుంతది (కుంతీ పుత్రా?) ; పాండుసివి ;

విభీషణుడి ని వీడిన మదలోభ మాత్సర్యాలు అర్జునిని ప్రేరేపిస్తాయి; వాటి ప్రేరేపణ లకు తావివ్వకుండా అర్జునుడు వాటి తో పోరాడి బాదరాయుని సలహా తో వాటిని అగ్ని అస్త్రం గా ప్రయోగించి దగ్ధం చేస్తాడు.

పదహారవ అంకం

నారదుని ప్రవేశం; శోకతప్త యైన సెంబద్ర (సుభద్ర) ; అర్జునిని జాడ తెలియక ఉండటం; నారదుల వారి ని సలహా అడగటం; తన భర్త మళ్ళీ మాయ మయ్యాడు అంటే మళ్ళీ ఎవరినైనా ప్రేమించి పెళ్లి చేసుకుని రావటానికి వెళ్ళాడేమో అని విచార పడటం; నారదుల వారు కారణ మది కాదని రామ మకుటం కోసం పార్థుడు వెళ్ళా డని చెప్పటం; సెంబద్ర తానూ అర్జునిని కలవాలని చెప్పటం తో, నారదుల వారు సెంబద్ర ని మగ వాని గా మార్చి బంబాంగ్ సింతవక  అన్న పేరు పెట్టడటం; దుర్యాపుర అరణ్య ప్రాంతాలలో అర్జునిని వెదక మని సెంబద్ర తో చెప్పటం !

పతేట్ మన్యుర

పదిహేడవ అంకం

బంబాంగ్ సింతవక అర్జునిని వెతుకుతూ వెళ్ళటం; దారిలో గ్రామాల వర్ణన

పదినెనిమిదవ అంకం

ధర్మరాజు సభ; వెళ్లి న అర్జునిడి జాడ ఇంకా తెలియటం లేదు; అజాత శత్రువు (ధర్మజుడు) చింతాక్రాంతుడవటం; భీముని నకులుని పిలిచి వాళ్ళ అభిప్రాయాలనడగటం; అర్జునిని వెతుకుతూ భీముని వెళ్ళ మనటం;

పందొమ్మిద వ అంకం

భీముని వర్ణన; అతని వస్త్రముల వర్ణన; అతని బలము ఎట్లాంటిదో చెప్పటం; భీముడు అర్జునిని వెతుకుతూ వెళ్ళటం;

ఇరవై వ అంకం

సింతవక ఘటోత్కచుని అడవి లో కలవటం; వీళ్లద్దరి మధ్య సంభాషణ; తాను సింతవక అని చెప్పటం; ఘటోత్కచుడు అర్జునిని జాడ సింతవక కి తెలుసా అని ఆడగటం; సింత వక ఘటోత్కచుడు తన శిష్యుడైతే చెబ్తాననటం; ఘటోత్కచుడు కోపగించ టం; వీళ్ళ యిద్దరి మధ్యా యుద్ధం; సింత వక గెలవటం; ఘటోత్కచుడు సింత వక శిష్యుడు గా ఒప్పేసు కోవటం; యిద్దరూ కలిసి అర్జునిని వెతక టానికి నిష్క్రమణ .

ఇరవై ఒకటవ అంకం

అర్జునిని ప్రవేశం; మహంబీర (గరుడుడు ) అర్జునిని కయ్యానికి కాలు దువ్వటం; అర్జునుడు తాను వర సిద్ధి కై వచ్చానని ఇట్లా తన శక్తిని గరుడు ని తో పోట్లాట కి యుప యోగించ ననటం; గరుడుడు నిష్క్రమణ; కువర (సర్పము) , సితుబంద (ఏనుగు) అర్జునిని పై కి రావటం; అర్జునుడు యోగ ముద్రలో కి వెళ్ళటం; అతని నించి ఒక వింత కాంతి వచ్చి వీళ్ళ యిద్దరిని ఓడించటం;

బాదరాయణుడు అర్జునిని తో శిఖరం ఎక్కేటప్పుడు గాలి వాటం మనకే ఎప్పుడూ ఉండదు; మనం గమనిక తో ఉండాలని ఉద్బోధ చేయటం;

ఇరవై రెండవ అంకం

కేశవ సిద్ధి ఆశ్రమ వాటిక; కుంభకర్ణుడు ప్రవేశం; కేశవ సిద్ధి తేజస్సు విభీషణుడు తేజస్సు పోలి ఉందని కేశవ సిద్ధి ని తనకు మోక్షం ప్రసాదించా లని కోరటం; కేశవ సిద్ధి ఉపదేశం; రాక్షసుడై నా, దేవత లైనా మంచి అన్నది చేయక పోతే దాని పరిణామాలని ఎదుర్కోవలసి వస్తుందని చెప్పటం; ఆ పై కుంభ కర్ణుని అడవి లో కి వెళ్లి ఒక తేజోవంత మైన మనిషి కనడతాడు అతని ద్వారా నీకు మోక్ష ప్రాప్తి కలుగుతుందని చెప్పటం; కుంభ కర్ణుని నిష్క్రమణ.

హనుమంతుల వారి ప్రవేశం; తాను కర్ణుని ఎదిరించి విజయ ధను తెచ్చానని చెప్పటం; ఈ విజయ ధను నిజంగా పాండవ మధ్యముని కి చెందాల్సిందని కాని కర్ణుడు దాన్ని కాజేసాడని చెప్పటం ; అందుకనే కర్ణుని ఓడించి ఈ ధను తెచ్చా నని చెప్పటం; దీన్ని అర్జునినికి ఇద్దా మనటం;

కేశవసిద్ధి హనుమంతుల వార్ని మృదువుగా హెచ్చరించటం; తను తపస్వి ఇట్లాంటి పనులు చేయకుండా యుండాల్సిందని అనటం; మళ్ళీ వెళ్లి తపస్సు చేసుకోమని చెప్పటం; హనుమంతు ల వారి నిష్క్రమణ .

అర్జునిని ప్రవేశం; కేశవ సిద్ధి తేజస్సు చూసి తనే రామ మకుటాన్ని ఇవ్వ గలవాడన్న నిర్ధారణ కి రావటం; ఆ మాటే చెబ్తే కేశవ సిద్ది ఔనని, అర్జునిని పరీక్షిస్తాడు. విజయ ధను ని యిచ్చి యిదే తీసుకు పొమ్మంటాడు;

అర్జునుడు విజయధను ని గుర్తించి యిది తనది కాదని దాన్ని తాను తాకనని; యుద్ధం లో ఎవరైనా దాన్నెక్కు పెట్టి , యుద్ధం లో ఓడితే  చావనన్న చస్తా కాని దాన్ని తీసుకోనని చెప్పటం; అది కర్ణుడిదని చెప్పటం;

కేశవ సిద్ధి అర్జునిని నిబద్ద త కి సంతోషించి రామ మకుటాన్ని బోధిస్తాననటం;

కేశవ సిద్ధి 'హస్త బ్రత' (అష్ట వ్రత ) -రామ మకుట బోధన - అర్జునిని కి దాన్ని అందించటానికి మొదలు పెడతాడు ;

హస్త బ్రత (అష్ట వ్రత!)

సశేషం 

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 4

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 4

ఎనిమిదవ అంకం :

దుర్యాపుర అరణ్య ప్రాంతం లో శ్వేలగిరి పర్వత శ్రేణులలో కుతారుంగు ప్రదేశం - తపస్వి కేశవ సిద్ధి ఆశ్రమ వాటిక;
కేశవ సిద్ధి తన శిష్యులైన , వాయు పరంపర లోని వారైన, అనోమాన్(హనుమంతుడు), మహంబిర (గరుడుడు), జాజల్వ్రేక (అసురుడు) సితుబంద (ఏనుగు) లతో.

కేశవ సిద్ధి హనుమంతుల మధ్య సుదీర్ఘ సంభాషణ - కేశవ సిద్ధి బోధన - యేది ధర్మం ; యేది న్యాయం; మానవుని జీవితం లో మూడు ఘట్టాలు - ఒకటి జీవం; రెండు జీవమెందుకన్న జ్ఞాన పూర్ణత; మూడు ఆ పరిపూర్ణత్వాన్ని పొందడం; ప్రకృతి జీవాన్ని పెంపొందిస్తుంది అది యుపయోగ కర మైనదైతే; కాదంటే అది పృకృతి లో కలిసి పోతుంది మరో రూప మవటానికి (పనికి వచ్చేలా)-> (పునరపి జటరే శయనం); నేల కూలిన చెట్టు, ప్రాణి, మరో చెట్టు కో, ప్రాణి కో జీవ మవుతుంది; 

కేశవ సిద్ధి, అతి త్వరలో దేవత ల ద్వారా ఈ తరానికి అందించ బోయే రామ మకుటం గురించి హనుమంతుని కి చెప్పి , అతనికి దానికి సరితూగు మనిషి ఎవరైనా వస్తారేమో వాళ్ళని జాగ్రత్త గా గమనించ మని బాధ్యత అప్ప గిస్తాడు. 

తొమ్మిది,పదవ అంకం :

కుతరుంగు వాటిక లో కర్ణ, దుర్శాసన,హస్తిన సేన   ప్రవేశం. హనుమంతునితో సంభాషణ. హనుమంతుడు కేశవ సిద్ధి శిష్యుడని చెప్పటం; కర్ణుడు కేశవ సిద్ధి ని కలవాలని, రాముని మకుటానికై తా వచ్చా నని చెప్పి కలవాలని చెప్పటం; దానికి హనుమంతుడు కేశవ సిద్ధి ప్రస్తుతానికి ధ్యానం లో ఉన్నారని కలవడానికి వీలు లేదనటం; దీని మీద కర్ణుడి ఆగ్రహం; తానెవరో తెలిసే హనుమంతుడు యిట్లా మాట్లాడ తాడా అనటం ;

దీంతో కర్ణ,దుశ్శాసన, కార్తమరామ,  హస్తిన సేనా  హనుమంతుని తో యుద్ధానికి  తలపడటం; కర్ణుడి కరవాలం, కుంతదుర్వాస అస్త్రం, ఆ పై అతని ఆఖరి మహా అస్త్రమైన విజయధను ప్రయోగించటం; హనుమంతుడు అవలీల గా విజయధను ని కూడా పట్టి వశం చేసుకోవడం జరుగు తుంది; దీంతో కర్ణుడు అతని సేనలు నిర్వీర్యులవు తారు.

ఇక్కడి నించి కథ, రామాయణ కాలపు విభీషణుడు చంద్రమణిక పర్వత ప్రాంతం లో తపస్సు చేసుకుంటున్న వన వాటిక కు వెళుతుంది.

పదకొండవ అంకం :
 
విభీషణుడు తపోవంతుడై చంద్రమణిక పర్వత ప్రాంతం లో ఉంటాడు;
విభీషణుడి తపో శక్తి వర్ణన; విశేషం గా కనిపించినది ప్రతి గురువారం రాత్రి అతని ప్రతి అణువు నించి వింత కాంతి రాత్రంతా వెదజల్లుతూ ఉండటం గురించి వర్ణన!
భీషవర్ణ, (విభీషణుడి కొడుకు) తండ్రి ని కలవడానికి రావడం; లంక బాగోగులు విచారణ; భీష వర్ణుడు కోరిక పై విభీషణుడి తత్వ బోధ. జీవితం లో కాలసినవి ముఖ్య మైనవి, నియమ నిబద్ధత, నిష్ట తో చదువుల ని గరపడం; మన ప్రవర్తన; అక్కడి నించి వాటిని ఎట్లా మనిషి పెంపొందించు కోవాలో చెప్పడం.

ఆ పై విభీషణుడు తన కంతిమ కాలమాసన్న మయ్యిందని చెప్పడం; శోక తప్తుడై భీష వర్ణుని నిష్క్రమణ.  విభీషణుడు ధ్యానముద్ర లో కి వెళ్ళటం ; అతని నించి వెలువడిన తేజో పుంజం వేరు లోకాలని తాకి మరో లోకం లో ఉన్న కుంభకర్ణుడు (ఇతను అటు స్వర్గానికి పోకుండా , యిటు భువిలో నూ లేకుండా ఊగిస లాడుతూ అదే తానున్న లోకమే స్వర్గమన్న భ్రాంతి లో ఉన్నవాడు) ఆ కాంతి పుంజానికి ఆకర్షితుడై రావటం; విభీషణుని కలవటం; విభీషణుడు అతనికి మంచి మాటలు చెబుతూ - మనిషి జీవిత లక్ష్యం పరంధాముని చేరటం; స్వర్గాన్ని అధిరోహించటం అని చెప్పి , ఇప్పటి కాలం లో విష్ణు మూర్తి మళ్ళీ అవతారం దాల్చాడని అతనిని కలిసి విముక్తి ని కోరమని చెబుతాడు. కుంభకర్ణుడి నిష్క్రమణ.

మళ్ళీ ధ్యానం లోకి వెళ్ళిన విభీషణుడు; అతని నించి కామ క్రోధ మద లోభమాత్సర్యాలు వెలుపలికి తోసి వేయ బడటం; వాటికి విభీషణుడు ఉపదేశం ( వేరే ఎక్కడైనా స్థలం చూసు కోమని చెబ్తాడు - తను పై లోకాలకి వెళుతూ );
విభీషణుడి స్వర్గా రోహణ ;

ఇక్కడి నించి కథ  మారి బాదరాయుణుడి ఆశ్రమ వాటిక కి వెళుతుంది.

ఈ పదవ అంకం లో విభీషణుడు కుంభ కర్ణుడి కి చేసే అద్భుత ఉపదేశ సారాంశం -

 

Tan samar pamoring Sukma,
sinukma ya winahya ing ngasepi,
sinimpen telenging kalbu,
Pambukaning wahana,
tarlen saking liyep layaping ngaluyup,
pindha pesating supena,
sumusuping rasa jati.

sekar macapat Pangkur form - From Serat Wedhatama (Canto 1-verse 13) a macapat poem from Mangkunagara IV - mid to late 1800, Surakarta.

Unafraid of a bleeding of the soul,

Practiced in times of deep inner peace

cherished deep in one's heart

An opening of the doorway,

Mixed awareness and other-worldness,

Transformed into the realm of dreams,

Enveloped in eternal truth.

(One should not be afraid to achieve transformation through meditation).

మరో కణిక !

(పంచ పాదు లైన వాటి గురించి )

చందం - జగతి ఛందస్సు - కుసుమ విచిత్ర అంటున్నారు. కాని చంద్రవర్త్మ కి దరిదాపుల్లో ఉంది .

చంద్రవర్త్మ - ఏమైనా సరిజేస్తే కుసుమ విచిత్ర అవుతుందా ?

 

భూత, పాండవ తతాగ తివిషయా
యింద్రి యక్ష సర మారుత పవనా
బాణ మార్గన, సమీరణ వరయంగ్
పంచ వాయువిసి కంగుళియ లిమా 

 

Buta Pandawa tata gati wisaya ,
indriyaksa sara maruta ,
pawana bana margana ,
samirana lan warayang ,
panca bayu wisikan gulingan lima.

From Chandrasengkala -> (Canto I, Verse 5) , a sekar ageng poem in a collection edited by Bratakesava. 1928. Surakarta.

This is a compilation of chronograms for the number five. It is a list of phrases that represent the eliment of 5. Each phrase is a reference to the number five.

Panca Buta ; Pancha Pandava; Pancha vishaya ? ; Pancha Indriya; Pancha Yaskhasa (Panchaakshari Mantra?); Pancha Marutha Pavana? ; Pancha Bana; Pancha Sameerana (Pancha Vaayu?) ; varayung , gulingan, lima represent again number 5 ?



(సశేషం)

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 3

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 3

 

 

మూడవ, నాల్గవ  అంకం

 

దుర్యోధనుడు కర్ణుని పంపించి వేసాక తన అంతః పురం వైపు వెళతాడు. ఇక్కడ అంతః పురం వర్ణన అమోఘం గా కొనసాగుతుంది. కొన్ని విశేషాలు - దుర్యోధనుని వేషధారణ వర్ణన , అతని కిరీట వర్ణన వస్త్రముల వర్ణన మొదలైనవి సవివరం గా ఉంది.  ఆ తరువాయి అంతః పుర వర్ణన అందులో ని వజ్ర వైడూర్యాలు కెంపుల తళుక్కులు ; ద్వారపాలకుల పేరులు - సింగారబల, బలోపేత అను యిద్దరు అసుర రూపం లో  (వీరే స్వర్గ ద్వార పాలకులు కూడా నట ) అంతః పురం లో వెళ్ళటం అక్కడ బానువతి (దుర్యోధనుని భార్య) ఎదురు రాటం;  బానువతి సౌందర్య వర్ణన (మన ఆంధ్ర దేశపు కవులు కుచద్వయములను చంద్రుని తోనూ, మామిడి పండ్ల తో నూ పోలిస్తే, వీళ్ళు మృదు నారీకేళం తో పోల్చడం విశేషం :) ఆ పై దుర్యోధనుడు బానువతి, కుమార్తె లెస్మన వతి సంభాషణ ;

 

 

దుర్యోధనుడు బానువతికి రామ మకుటం గురించి చెప్పడం; యిద్దరూ చేరి దైవ ప్రార్థన చేయడం (ఆ మకుటం తమకు దక్కాలని ); ఆ పై భోజన కార్యక్రమం ( దుర్యోధనుని ఇష్టమైన వంట - సంబెల్ కమెంగి కావాలనటం :) -> యిదేదో జావా వాళ్ళ ఇష్టమైన దేమో !)

 

ఐదవ అంకం

 

దుర్యోధనుని భోజన కార్యక్రమం జరుగుతున్నప్పుడు హాస్య ప్రధాన మైన లింబుక , చంగిక ల సరస సంభాషణ ; వంట అంత రసోస్పూరితం గా ఉన్నదని  దాని మీద చెణుకులు గట్రా;

 

భోజన కార్యక్రమం తరువాయి దుర్యోధనుడు ధ్యానానికి వెళతాడు; నవ నాడుల ని స్తంభింప జేస్తూ, పద్మాసనం లో కూర్చొని ధ్యానానికి వెళ్ళినా మనస్సు సంచలనం ఆగ కుండా ఉండటం ; దాన్ని ఆపి ధ్యాన సూక్ష్మా వస్తకి వెళ్ళటా నికి అతడు ప్రయత్నం చెయ్యడం ; ఆ పై శయనాగారం వెళ్ళటం ; ఈ ఘట్టం లో ఒక అమోఘ మైన సులుకోన్ ఉన్నది - ఆధ్యాత్మిక పరమైన విషయం సంబంధించి; యిది పూర్తి గా జావా భాష లో ఉంది. దాని అనువాదం సుమారు గా -> ధ్యానం ద్వారా హృదయం లోని లోతైన శాంతి ని కనుక్కోగలం అన్నది.

 

ఆరవ అంకం

 

దర్బారు హాలు లో  దుశ్శాసనుని వర్ణన; అతని ఇలాకా బంజారుజుంటూ (బంజరు భూమి యా? ) జనుల గురించి వాడి అట్టహాసాల గురించి వర్ణన ; చిత్రాక్ష, చిత్రాక్షి , దుశ్శాసనుల,దుర్మగతి, దుర్యోధన ,అశ్వత్థామ  సంభాషణ; సంగ్కుని రావడం; రాముని మకుటం గురించి చెప్పడం; కర్ణుడు దానికై వెళుతున్న విషయం చెప్పడం; తమ సైన్యాన్ని తయారు చేయమనటం ;

 

అశ్వత్థామ సైనికుల దగ్గర వెళ్లి వాళ్ళని తయారవ డ మని చెప్పడం; యిందులో అశ్వముల ని మూడు విధాలు గా చూసు కునే వారి వర్ణన ఉన్నది - గమేల్- ఆశ్వాలకి అలంకరణ చేసేవాళ్ళు; పెకంతిక్ - అశ్వాల బాగోగుల ను చూసుకునే వాళ్ళు; పనేగర్ - అశ్వాలకి శిక్షణ యిచ్చే వాళ్ళు !

 

అక్షౌహిణి తయారు చేయమనటం (కర్ణుని కి సహాయం గా వెళ్ళ టానికి )

 

హక్సైని అన్న పదం కనబడుతుంది; యిది అక్షౌహిణి - ఒక అక్షౌహిణి - 21,870 పట్టి. ఒక పట్టి - ఐదు సైనికులు; మూడు గుర్రాలు, ఒక రథం, ఒక యేనుగు; (5m+3h+1c+1e= 10 in count) ;

 

ఏడవ అంకం

 

దుర్యోధనుని సేన కర్ణుని సహాయం గా రాముని మకుటం కోసం బయలుదేరటం; ఈ అంకం లో రథము వర్ణన సవివరం గా ఉంది; రథాన్ని దేంతో తయారు చేసారు? దానికి ఉపయోగించిన వస్తువులు ఏమిటి ? అన్న వర్ణన సుదీర్ఘం గా ఉంది; రథానికి పూన్చిన గుర్రాలు ఒకటి మగ గుర్రం ; మరొకటి ఆడ గుర్రం;

 

సేన తో బాటు భాజా బజంత్రీ గా వివిధ వాయిద్యాల వర్ణన ! కళ , సంగ్క, గుర్నంగ్,పుక్సుర్, తోంగ్-తోంగ్, గృత్, టేటేగ్, మగురు, గంగ్స , సౌరన్.

 

సేనావాహిని చీమల దండు లా వెళుతోందని వర్ణన !

 

ఇక ఈ మూడవ అంకం లో ఒక సులుకోన్ ! - దుర్యోధనుడు, బానువతి ఉద్యానవనం లో సేద దీరటం లా యిది, ఆ వన వర్ణన !

 

శార్దూల విక్రీడితం మళ్ళీ (మూడవ అంకం నించి).

 

 

శార్దూలవిక్రీడితము

 

ఖిల్యాన్ సంగ్కరికా తథామనరె పథ్ రేణ్యా బలే కాంచనా !
శోభాభ్రామహెనీంగ్ పవళ్ నటరికం, రుక్ ముత్య హారా రరస్
వైడూర్యామర నీలభప్రణి పగేర్ తుంజుంజ్ఞ మంతెన్ లుమెంగ్
ముంతబ్ హింతెని గాపురణ్య మచవింతెన్ సూర్యకాంత్యోజ్వలా

 

 

Suluk Pathêt Manyura Ageng

 

Kilyan sangka rika tataman arêpat ,rèhnya balé kancana ,
sobha bra mahêning pawal natar ,ikarok mutyahara araras ,
widuriya amaranila ,bapra ni pagêr tunjungnya mantên lumong ,
Muntab intên i gapuranya ,macawintên suryakantha ujwala.

 

To the west was a well-arranged garden complete with a golden pavilion; the sands in the yard, sparkling brightly, were of corals mixed with beautiful pearls; the walls of its fences were of opals and sapphires, the lotuses of luminous emeralds; the gates were inlaid with blazing diamonds, while the head-monster sculptures were of gleaming crystals.

 

Lagu Sardula Wikridita (lampha 19)

From Barata Yudha (Canto V, verse 2), a Kekawin poem in Old Javanese by mpu Sedhah and mpu Punuluh.

Circa 1157, reign of King Jayabaya Kediri.

 

 

(సశేషం)

 

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 2

 

మకుటా రామ - వయాంగ్ కులిత్ - Legacy of Rama's Crown-భాగం - 2

మొదటి అంకం

క ఏక అధి దశ పూర్వ ? అంటూ ఈ అంకం మొదలవు తుంది. శూన్యం నించి ఆవిర్భవించింది అంతా అంటూ మొదలయి హస్తిన వర్ణన  ఉంటుంది. విశేషం ఏమిటంటే హస్తిన కి నౌకా తీరం ఉండటం !  (జావా ద్వీపం కాబట్టి హస్తిన క్కూడా తీరం వచ్చి ఉండ వచ్చు).

దుర్యోధన, ద్రోణ, సంగ్కుని, కార్తమరామ ల మధ్య సంభాషణ - టూకీ గా - దుర్యోధనునికి వచ్చిన కలలో దేవతలు శ్రీ రాముల వారి మకుటాన్ని - వారి పరిపాలనా దక్షత సిద్దాంతాన్ని ఈ భారత కాలం లో ప్రసాదించ డానికి ఒక తపస్వి వేచి ఉన్నాడు. ఎవరికైతే అర్హత ఉన్నదో వారికది లభ్యం అవుతుందని కల. ఈ విషయమై, మిగిలిన వాళ్ళ అభిప్రాయాలని కోరడానికి దుర్యోధనుడు ద్రోణుని మొదట తన అభిప్రాయం అడుగుతాడు.

ద్రోణుడు కూడా తానూ అట్లాంటి విషయం గురించి విని ఉన్నాడని ఆనతి కాలం లో నే ఇట్లాంటి వరమివ్వడం జరుగుతుందని దానికై ఎవరికైతే అర్హత ఉన్నదో వారి కి అది లభ్యమవు తుందని అంటాడు.

అట్లాంటి వరాన్ని ఎట్లా పొందడం ఎట్లా దాన్ని కాపాడు కోవడం అని సంగ్కుని అడగటం దానికి జవాబు గా ద్రోణుడు వరమంటే ఏమిటి అని చెప్పడం తో సంగ్కుని అడుగుతాడు కౌరవుల కి దాన్ని పొందే అర్హత ఉందా అని.

దానికి సమాధానం గా ద్రోణుడు తాను విన్నది 'సంబివర' వ్యాపారులు (దేశాటనం చేస్త్తూ వ్యాపారం చేసు కునే వాళ్ళు ?) అనుకుంటున్నది చెబ్తాడు - పాండవ మధ్యముడు 'జనకుడు', తన దేశమైన (ఇలాకా ? ) మధుకర ని వీడి  ఏదో యాత్ర కి బయలు దేరాడని, జనకుడు యాత్రకి బయలు దేరితే ఖచ్చితం గా అది ఇట్లాంటి ఏదో వరం కోసమే అయ్యుంటుందని అంటాడు .

ఆ పై మరో సంభాషణ సంగ్కుని కి ద్రోణుని కి మధ్య - జనకుడు ప్రయత్నిస్తున్నాడు అంటే అది మనకు దక్కడం కష్ట మేమో అన్న సందేహానికి , ప్రయత్నం ఉంటే మానవుడు దేన్నైనా సాధించ గలుగు తాడు అంటూ ద్రోణుడు సుదీర్ఘ వివరణ ఇస్తాడు - > సూక్ష్మం గా -> కర్మ సిద్దాంతం; శరణాగతి; 

ఈ ఉద్బోధ విన్నాక దుర్యోధనుడు తను ఆ ప్రయత్నం చేస్తా నంటే, సంగ్కుని రాజకీయ చతురుడు దుర్యోధనుడు కాకుండా వేరే ఎవరైనా అర్జునుని కి సమ ఉజ్జీ వెళ్ళా లని అంటాడు ( దుర్యోధనుడు వెళ్లి పరాభవం చెందితే అది బాగోదు - రాజకీయ చతురత ).

అర్జునిని సమ ఉజ్జీ ఐన బసుకర్ణ ని పంపించాలని నిర్ణయం జరుగుతుంది.

రెండవ అంకం -

ఈ రెండవ అంకం లో కర్ణుడు దుర్యోధన సంభాషణ - దుర్యాపుర అరణ్య ప్రాంతం లో కుంతరుంగు పర్వత శ్రేణి లో శ్వేల గిరి (శ్వేత గిరి? ) ముని వాటిక లో కేశవ సిద్ధి మౌని రాముని మకుటాన్ని ఈ తరానికి చేర్చటానికి వేచి ఉన్నాడు.

కర్ణుడు వెళ్లి ఆ వరాన్ని పొంది రావాలి. కర్ణుడు తాను దుర్యోధనుడి సేవకుడనై ఆ కార్యాన్ని సాధించు కొని వస్తా నంటాడు.

ఈ మొదటి అంకం లో వచ్చిన ఒక సులుకోన్ (శ్లోకం ) -  బానువతి - దుర్యోధనులు వనం లో సేద దీరుతున్నా రన్న అర్థం లో ఉన్నది . (కథకి సులుకోన్ కి సంబంధం ఉండదు).

ఛందం - శార్దూల విక్రీడితం - సంస్కృత + పురాతన జావా కలయిక; కొన్ని పదాలు అర్థ మవుతాయి ; కొన్ని కాలేదు; చదివింది ఆంగ్లం లో ; కాబట్టి ఛందస్సు సాఫ్ట్వేర్ ని బట్టి  పరిష్కరించింది (తప్పొప్పులు ఉండ వచ్చు );

ఇది భారత యుద్ధ అన్న జావా భారత కథ - Canto V, Verse 1- (1157- CE of King Jayabaya Kediri కాలం నాటిదట ఈ భారత యుద్ధ అన్న గ్రంథం ) నించి సంగ్రహింప బడినది.


శార్దూల విక్రీడితం (లంపా 19 )

లెంగ్ లెంగ్ రమ్యనికం శశాంక కుమెనీర్మంగ్రెంఘరూమింగ్పురీ !
మంగ్కిన్ తన్ పసిరింఘ్ హలేప్ని కయుమా మస్ లిర్ మురుబ్ యింగ్లఘిత్
తేక్వన్ సర్వ మణీక్ తవింజ్ఞ సినవుంగ్సాక్షాత్సెకార్సీనుజీ
ఉంగ్యాన్ బానువతీ వనాంరె మలెగెన్ లన్ నాథ దుర్యోధనా ! 


ఆంగ్లం లో చదివినది - మీకు వేరే ఏదయినా స్ఫురిస్తే తెలియ జేయ గలరు !


Leng-leng ramya ningkang sasangka kumenyar mangrengga ruming puri
Mangkin tanpa siring halep nikang umah mas lir murub ing langit
Tekwan sarvwa manik tawingenya sinawung saksat sekar sinuji ;
Unggyan Banuwati, ywan amrem alengen, lan Nata Duryudana

Lagu Sardoola Wikridhita (lampha 19) form
From Baratayuda (canto V, verse1), a kekawin poem in Old Jawanese by mpu Sedhah and mpu Panuluh
circa 1157, era of King Jayabaya Kediri.

Meaning- The moon's enchanting radiance so enhanced the splendor of the palace, that the golden pavilion which seemed to flare into the sky was now quite beyond compare. Its walls, moreover, were formed of various jewels strung together like embroidered flowers.  It was here that Banuwati and King Duryudana lay sleeping, enraptured by love.


(సశేషం) 

మకుటా రామ ! - వయాంగ్ కులిత్ - The Legacy of Rama's Crown - భాగం - 1

 

 

మకుటా రామ ! -

 

The Legacy of Rama's Crown

 

వయాంగ్ కులిత్

ఉపోద్ఘాతం -

మన దేశం లోని తోలు బొమ్మలాట లాంటిది ఇండోనేషియా లోని వయాంగ్ కులిత్ (Wayang Kulit).

ఈ వయాంగ్ కులిత్ జావా సంస్కృతి కి సంబంధించినది. జావా, బాలీ ద్వీప సమూహం లో ఇప్పటికి బతికి న సంస్కృతికి ప్రతీక. United Nations declared this as an World Heritage to be preserved.

జావా ద్వీప జనబాహుళ్యం లో ఉన్న నమ్మిక  ప్రకారం జావా లో సంతతి పరీక్షిత్ వారసులు గా చెప్పుకోవడం కద్దు.

వీరి పురాతన భారత యుద్ధ - భారత కథ సుమారు పది/పదకొండో శతాబ్దం లో వ్రాయ బడింది. ఇది పురాతన జావా భాష లో వ్రాయ బడింది. ఈ శైలి ని కాకవిన్ అంటారు (ట!). (Ka Kawin or Ke Kawin).

ఈ వయాంగ్ కులిత్ లో ముఖ్యం గా భారత దేశపు భారత రామాయణం లో నించి వచ్చే పాత్రల తో తోలు బొమ్మలాట ఉంటుంది.

మధ్య మధ్య లో సులుకున్ (శ్లోకం ? ) అంటూ సంస్కృత, పురాతన జావా పద జాలం కలిసిన వి కనబడతాయి. (ఇవి ఛందో బద్దం గా ఉండటం విశేషం ) 

ఒక రాత్రి మొత్తం (సుమారు ఆరు గంటల పాటు ) సాగుతుందట ఈ తోలు బొమ్మ లాట.

అట్లాంటి ప్రదర్శన లో ఒకటి మకుటా రామ !.

రాముని కిరీటం  అన్న కథా వస్తువు ఆధారం గా మహా భారత కాలపు నాయకుల ను పెట్టుకుని నీతి , సంస్కృతి , మంచీ చెడ్డా చెప్పు కునే టట్లు ఉంటుంది.

ఈ ఆట లో ముఖ్య పాత్రలు

అర్జునుడు - ఇతనికున్న యితర పేరు మన భారత దేశం లో లేనిది(నాకు తెలిసినంత వరకు)   -  జనకుడు . . జ్లామ్ప్రోంగ్ ; మార్గన; పెర్మది (పెర్మది, జ్లామ్ప్రోంగ్ జావా పేర్ల లా ఉన్నాయి).

సాదేవ (సహదేవుడు); నకుల;

శకుని - సంగ్కుని అన్న పేరు తో ఉన్నాడు !

ధర్మ రాజు - పుంత దేవ అన్న పేరుతో కనబడ తాడు.

దుర్యోధనుడు - మరో పేరు - జగపితాన ; (జగత్పిత ?)

దుర్సాసన (దుశ్శాసనుడు) ; కార్తమరామ ; చిత్రాక్ష ; చిత్రాక్షి; దుర్మగతి   (కౌరవ సంతానం ) - చిత్రాక్ష, చిత్రాక్షి కవలలు (మగ వారు).

బాణోవతి -   దుర్యోధనుని భార్య భానుమతి  వీరి ప్రకారం బాణోవతి !

లెక్ష్మణవతి - లక్ష్మణ - దుర్యోధనుని కూతురు;

దుర్ణ (ద్రోణ)- ఇతర పేరులు - ద్విజ వర ; కుంభాయన ;

భీష్మ- గంగా దత్త  ;

అశ్వత్థామ ;

కర్ణుడు - యితని యితర పేర్లు - సూర్యపుత్ర; సూర్యాత్మజ ; బసు కర్ణ;

అర్జుని భార్య సుభద్ర కు వీరి ప్రకారం పేరు సెంబద్ర ; మరో పేరు లారా ఇరెంగ్ ! ; సింతవక - సెంబద్ర మగ వేషం లో మారినప్పుడు పేరు; (ఎందుకు మారింది ? కథా విషయం లో కి వెళితే తెలుస్తుంది :))

నారద  - (నారదుల వారు లేకుంటే కథ ఎట్లా మరి !)

భీమసేనుడు; ఇతని యితర పేరులు - భ్రాతసేన ; ఆర్యసేన;

మహంబీర ! - గరుడుడు ( గరుడ లేకుంటే మరి ఇండోనేషియా ఎట్లా ! ) ;


క్రేస్న - కృష్ణ - హరిమూర్తి ;

ఈ తోలు బొమ్మ లాట లో రామాయణ కాలానికి చెందిన వాళ్ళూ కనడతారు -

విభీషణుడు- మరో పేరు గుణవాన్ ;

విభీషణుడి కొడుకు - భీషవర్ణ ;

కుంభకర్ణుడు ; అతని భార్య కిశ్వణి ! (కుంభకర్ణుడి భార్య పేరు మొదటి సారి వినడం!) ;

అనోమోన్ - హనుమాన్ - మన హనుమంతుల వారు .

వాయు సంతానం గా, హనుమాన్ వారితో బాటు జాజల్వ్రేక (అసురుడు) ; కువర - పాము; సితుబంద - ఏనుగు;


కేశవసిద్ధి - తపస్వి - రామ మకుటాన్ని భారత కాలం లో వారికి అంద జేయ డానికి వేచి ఉన్న  తపస్వి.

లింబుక , చంగిక - వీళ్ళు కామెడి ట్రాక్ - లంబూ జంబూ లాగా అన్న మాట ! (మాయా బజార్ గుర్తొస్తుందా? )

సరే కథాక్రమం బెట్టిదన !

(సశేషం!)

కనులెరుపు వెనకచూపు మనసు లేమార్చును బో :)

 

 

 

కనులెరుపు వెనకచూపు మనసు లేమార్చును బో :)

 

అరచూపు! వాలుచూపు బె
దురు చూపు కొరకొర చూపెదురుచూపు జిలే
బి రుసరుస చూపు తా కను
లెరుపు వెనకచూపు మనసు లేమార్చును బో :)

 

చీర్స్

జిలేబి

 

సరస్వతీ నమస్తుభ్యం !

 

సరస్వతీ నమస్తుభ్యం !

 

 

చిత్రం - శ్రీ కేశవ్ - ది హిందూ దినపత్రిక కార్టూనిస్ట్

 

 

పలుకుల తల్లి ! మినుకుగొ
మ్మ!లచ్చి కోడలు ! జిలేబి మాటలబోటీ !
నిలచితి వమ్మ ! జనులమన
ముల మేలగు రీతిగాను ముంగటి రమణీ !

 

జిలేబి



అందరికీ విజయ దశమి శుభాకాంక్షలు !

విజయ దశమి శుభాకాంక్షలతో

చిత్రం - శ్రీ కేశవ్ - హిందూ దినపత్రిక కార్టూనిస్ట్

జిలేబి