మకుటా రామ ! -
The Legacy of Rama's Crown
వయాంగ్ కులిత్
ఉపోద్ఘాతం -
మన దేశం లోని తోలు బొమ్మలాట లాంటిది ఇండోనేషియా లోని వయాంగ్ కులిత్ (Wayang Kulit).
ఈ వయాంగ్ కులిత్ జావా సంస్కృతి కి సంబంధించినది. జావా, బాలీ ద్వీప సమూహం లో ఇప్పటికి బతికి న సంస్కృతికి ప్రతీక. United Nations declared this as an World Heritage to be preserved.
జావా ద్వీప జనబాహుళ్యం లో ఉన్న నమ్మిక ప్రకారం జావా లో సంతతి పరీక్షిత్ వారసులు గా చెప్పుకోవడం కద్దు.
వీరి పురాతన భారత యుద్ధ - భారత కథ సుమారు పది/పదకొండో శతాబ్దం లో వ్రాయ బడింది. ఇది పురాతన జావా భాష లో వ్రాయ బడింది. ఈ శైలి ని కాకవిన్ అంటారు (ట!). (Ka Kawin or Ke Kawin).
ఈ వయాంగ్ కులిత్ లో ముఖ్యం గా భారత దేశపు భారత రామాయణం లో నించి వచ్చే పాత్రల తో తోలు బొమ్మలాట ఉంటుంది.
మధ్య మధ్య లో సులుకున్ (శ్లోకం ? ) అంటూ సంస్కృత, పురాతన జావా పద జాలం కలిసిన వి కనబడతాయి. (ఇవి ఛందో బద్దం గా ఉండటం విశేషం )
ఒక రాత్రి మొత్తం (సుమారు ఆరు గంటల పాటు ) సాగుతుందట ఈ తోలు బొమ్మ లాట.
అట్లాంటి ప్రదర్శన లో ఒకటి మకుటా రామ !.
రాముని కిరీటం అన్న కథా వస్తువు ఆధారం గా మహా భారత కాలపు నాయకుల ను పెట్టుకుని నీతి , సంస్కృతి , మంచీ చెడ్డా చెప్పు కునే టట్లు ఉంటుంది.
ఈ ఆట లో ముఖ్య పాత్రలు
అర్జునుడు - ఇతనికున్న యితర పేరు మన భారత దేశం లో లేనిది(నాకు తెలిసినంత వరకు) - జనకుడు . . జ్లామ్ప్రోంగ్ ; మార్గన; పెర్మది (పెర్మది, జ్లామ్ప్రోంగ్ జావా పేర్ల లా ఉన్నాయి).
సాదేవ (సహదేవుడు); నకుల;
శకుని - సంగ్కుని అన్న పేరు తో ఉన్నాడు !
ధర్మ రాజు - పుంత దేవ అన్న పేరుతో కనబడ తాడు.
దుర్యోధనుడు - మరో పేరు - జగపితాన ; (జగత్పిత ?)
దుర్సాసన (దుశ్శాసనుడు) ; కార్తమరామ ; చిత్రాక్ష ; చిత్రాక్షి; దుర్మగతి (కౌరవ సంతానం ) - చిత్రాక్ష, చిత్రాక్షి కవలలు (మగ వారు).
బాణోవతి - దుర్యోధనుని భార్య భానుమతి వీరి ప్రకారం బాణోవతి !
లెక్ష్మణవతి - లక్ష్మణ - దుర్యోధనుని కూతురు;
దుర్ణ (ద్రోణ)- ఇతర పేరులు - ద్విజ వర ; కుంభాయన ;
భీష్మ- గంగా దత్త ;
అశ్వత్థామ ;
కర్ణుడు - యితని యితర పేర్లు - సూర్యపుత్ర; సూర్యాత్మజ ; బసు కర్ణ;
అర్జుని భార్య సుభద్ర కు వీరి ప్రకారం పేరు సెంబద్ర ; మరో పేరు లారా ఇరెంగ్ ! ; సింతవక - సెంబద్ర మగ వేషం లో మారినప్పుడు పేరు; (ఎందుకు మారింది ? కథా విషయం లో కి వెళితే తెలుస్తుంది :))
నారద - (నారదుల వారు లేకుంటే కథ ఎట్లా మరి !)
భీమసేనుడు; ఇతని యితర పేరులు - భ్రాతసేన ; ఆర్యసేన;
మహంబీర ! - గరుడుడు ( గరుడ లేకుంటే మరి ఇండోనేషియా ఎట్లా ! ) ;
క్రేస్న - కృష్ణ - హరిమూర్తి ;
ఈ తోలు బొమ్మ లాట లో రామాయణ కాలానికి చెందిన వాళ్ళూ కనడతారు -
విభీషణుడు- మరో పేరు గుణవాన్ ;
విభీషణుడి కొడుకు - భీషవర్ణ ;
కుంభకర్ణుడు ; అతని భార్య కిశ్వణి ! (కుంభకర్ణుడి భార్య పేరు మొదటి సారి వినడం!) ;
అనోమోన్ - హనుమాన్ - మన హనుమంతుల వారు .
వాయు సంతానం గా, హనుమాన్ వారితో బాటు జాజల్వ్రేక (అసురుడు) ; కువర - పాము; సితుబంద - ఏనుగు;
కేశవసిద్ధి - తపస్వి - రామ మకుటాన్ని భారత కాలం లో వారికి అంద జేయ డానికి వేచి ఉన్న తపస్వి.
లింబుక , చంగిక - వీళ్ళు కామెడి ట్రాక్ - లంబూ జంబూ లాగా అన్న మాట ! (మాయా బజార్ గుర్తొస్తుందా? )
సరే కథాక్రమం బెట్టిదన !
(సశేషం!)
అయ్యా "నెనరు" అనే పదం గురించి చాలానే చర్చ జరిగింది బ్లాగ్లోకంలో.... ఈ పదాన్ని తెలుగు బ్లాగరులు "thank you" అనే ఆంగ్ల పదానికి సులువైన తెలుగు పదంగా తీసుకొచ్చారు... (ధన్యవాదాలు లేదా కృతజ్ఞతలు అని రాయడం పెద్దగా ఉండడం ఒక కారణం) అంతే గానీ ఎవరి పాండిత్యాన్నీ ప్రదర్శించడానికి కాదు.. ఎవరో ఒకరు ఇలాంటి పదాలని వాడదం మొదలేట్టకపోతే ఇక తెలుగు లో అన్నీ అరువుతెచ్చుకున్నవే ఉంటాయి.. మీకు నచ్చకపోతే వాడడం మానెయ్యండి కానీ వాడే వాళ్ళని కించపరచకండి... మీరు చెప్పే "universal standards" అనేవి కేవలం మీ అభిప్రాయం... మీరు చెప్పిన పదాలనే (internet తప్ప) రకరకాల ఐరోపా భాషలలో రకరకాలుగా వాడతారు, పలుకుతారు...
కన్యాశుల్కం నాటకకర్త గురజాడ అప్పారావు రాసిన "పుత్తడిబొమ్మా పూర్ణమ్మా" అనే ప్రసిద్ధ గేయంలో ఉందా మాట! "కాసుకు లోనై తల్లీదండ్రీ నెనరూ న్యాయం విడనాడి" అని ఆ గేయంలోని ఒక పాదం.
తెలుగబ్బాయి :- బాగా చెప్పారు. నెనరులు
నెనరు = ప్రేమ, కృతజ్ఞత
నెనర్లు = ప్రేమలు, కృతజ్ఞతలు !
నా టపా చదివినందుకు నెనర్లు ( అంతే ప్రేమలా? కృతజ్ఞతల? ) ప్రేమలు అనే context లో ఉపయోగించ లేము ఈ పదం ... కాబట్టి ఈ బహువచన వాడుక తప్పు !
నానైఅతే నెనర్లు అన్నప్పుడల్లా పెసర్లే గుర్తుకొస్తాయి. ధన్యవాదాల మాట అటుంచి.
చక్కగా చెప్పారు.
గురజాడ రచనలో ఆ పదం వుండవచ్చు గాక (ఈ పాటని కోట్ చేసిన నాలుగో వ్యక్తి మీరు!), కానీ Thanks అనే అర్థంలో వాడబడలేదు. మీరే ఆ పంక్తిని మరోసారి చదివి చూడండి. నిజానికి చాలామంది (సీనియర్) బ్లాగర్లను అడిగాను, బ్రౌణ్యంలో ఇచ్చిన అర్థం పక్కనపెట్టి తెలుగు సాహిత్యంలో కానీ, వాడుకభాషలో కానీ ఒక్క వాక్య ప్రయోగం చూపెట్టమని. ఇంకా జవాబు కోసం యెదురు చూస్తున్నాను.
బ్లాగ్లోకంలో వీరతెలుగాభిమానం మెండుగా వుందని నమ్మేవాళ్ళలో నేనూ వొకణ్ణి.
భవదీయుడు,
శ్రీనివాస్
That said - నెనర్లు అనే వాళ్లని ఈసడించుకోవాలా? ఎవరికి నచ్చిన పదం వాళ్లు వాడుకుంటారు. నాకు విశ్వనాధ వారి గ్రాంధిక శైలి నచ్చదు. అంతమాత్రాన గ్రాంధికమే దండగ అనగలనా? నాకు నచ్చినా నచ్చకున్నా, దాని అందమూ గొప్పదనమూ దానిదే.
హిందీ భాషలో ఇట్లాంటి ప్రయోగాలు అనేకం జరుగుతున్నాయి. ఆంగ్లానికి దీటుగా దూర దర్శన్ వంటి ఎన్నెన్నో పదాలు సృష్టించబడి ప్రాచుర్యం పొందుతున్నాయి. తెలుగు ఒక పక్క ప్రభుత్వ నిర్లిప్తత వల్ల మృత భాషగా మారిపోయే ప్రమాదంలో పడుతోంది.
తెలుగు భాషాభిమానులు ప్రత్యేకించి తెలుగు బ్లాగరులు తెలుగు వెలుగులు విరజిమ్మే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు.
వ్యక్తిగతంగా నెనర్లు అనే పదం వాడేందుకు నేను కూడా ఇష్ట పడను. ఎందుకంటే ఇప్పటికే చాల ప్రాచుర్యంపొందిన ప్రత్యామ్నాయ తెలుగు పదాలు వున్నాయి కనుక. కాని అంతర్జాలం వంటి అనేక పదాలు ఎంతో ఆసక్తికరంగా వుంటున్నాయి.
ఇక వాడుకభాష, సాహిత్యాలలో దాని ప్రయోగం -కృతజ్ఞత అనే అర్థంలో వాడారో లేదోననే సంగతి నాకు తెలవదు. మీరడిగింది సీనియర్లను కాబట్టి ఆ సంగతి వారు చూసుకుంటారు. నిఘంటువులో దాని అర్థం స్పష్టంగానే ఉంది. దాన్ని పక్కన పెట్టాలన్నారు, ఎందుకో చెప్పండి.
sri: కృతజ్ఞతలు అని బహువచనం వాడినపుడు నెనరులు అనే బహువచన రూపం కూడా తప్పు కాదేమో !
ప్రింట్ మీడియాలో లేదన్నారు. ప్రింట్ మీడియాలో ఉన్న పదాలే వాడాలని రూలేమైనా ఉందా ? అసలు ప్రింట్ మీడియలో ఉన్న చాలా తెలుగు పదాల్ని ఇప్పుడు ఏ అర్థంలో వాడుతున్నారో ఆ పదాలూ, ఆ అర్థాలు ఆ మీడియా వచ్చినాక వచ్చాయే తప్ప అంతకుముందు ఆ పదాలు ఎవరికీ తెలియదు, వాటికున్న ఆ అర్థాలు అంతకంటే తెలియదు. ఏం అలాగని మానేద్దామా వాటిని వాడ్డం ?
మనం అన్నింటిలోను నవ్యతని, ప్రయోగశీలతనీ ఆహ్వానిస్తూ తెలుగుభాష దగ్గరికొచ్చేసరికి ఇంతగా బిగుసుకుపోయి ఎందుకుంటున్నాం ? కొత్త ఇంగ్లీషు పదాల్ని కాయిన్ చేసి వాడే అధికారం ఇంగ్లీషువాళ్ళకున్నప్పుడు తెలుగువాళ్ళకెందుకు లేదా అధికారం ?
కొత్త ఇంగ్లీషు పదాల్ని తెలుగు వాక్యాల మధ్య చొప్పిస్తే తప్పు లేదట. ఆ ఇంగ్లీషు పదం ఎవరికీ అర్థంకాకపోయినా ఫర్వాలేదు. (Infact, ఇంగ్లీషు ఎంత అర్థం కాకపోతే అంత ముద్దొచ్చేస్తుంది మనవాళ్ళకి) కానీ ముచ్చటైన అచ్చతెలుగు పదాలు మాత్రం చొప్పించకూడదట. ఇంగ్లీషు Natural అయిపోయింది. తెలుగే కృత్రిమమైపోయింది. మన ప్రగతికి సెబాసు !
ఎవరూ వాడకుండా, ఎవరూ పుట్టించకుండా మాటలెలా పుడతాయి ?
రవి గారు గారు,
అంతర్జాలం ఏమీ బ్లాగర్లు సృష్టించిన పదం కాదు. తెలుగు బ్లాగు పుట్టకముందే ఆ పదం నిష్పాదించబడింది.
ఈ నెనర్లు అన్న పదం ఇంత వేడి టాపిక్ అని నాకు తెలియదు. ఆంతే కాక ఇంత విశాల పరిధిలో చర్చించ బడ్డ లేక చర్చించదగ్గ విషయమని ఇప్పుదె తెలిసింది. భ్లాగరు మిత్రులకు నెనర్లు!
ఈ నెనర్లు కి స్థానం కల్పించదలిచాను. భ్లాగు నెనర్లు పేరుతో ప్రారంభించాను. మిత్రులు గమనించి ప్రొత్సహించగలరు!
లింకు:
http://www.nenarlu.blogspot.com
జిలేబి.
మీరు ఉదహరించిన కారు , బస్సు , రైలు (కార్ , బస్, రైల్ లను ) తెలుగు లొకి మార్చబడినవె. మరచిపొతున్న/మరుగునపడుతున్నతెలుగు పదాలను మళ్ళి వాడుక లొకి తెస్తున్న అందరికి నా ధన్యవాదాలు .
ఇంతకీ " తెగులీకరించడం " తెలుగు పదమేనా ? మీ స్వంత ప్రయోగమా ? నేను ఎప్పుడు వినలెదు అందుకని .